UNAKUMBUKA NDEGE ILIYOTEKWA NYARA MWANZA?

Mpenzi msomaji wa KUKUBATACAMP leo nimetamani tujikumbushe kisa kimojawapo cha zamani kinachusu ndege ya shirika la ndege la Tanzania iliyotekwa nyara na watekaji kushinikiza Mwalimu JK nyerere ajiuzuru sasa endelea.

KUTOKANA na hali ya kisiasa ilivyokuwa ikiendelea tangu kupatikana kwa Uhuru wa Tanganyika, kuna watu walioona kuwa hawaridhishwi na Serikali ya Mwalimu Nyerere hasa vijana kiasi cha kupata ujasiri hata kuteka ndege ya abiria kwa lengo la kuishinikiza Serikali kufuata matakwa yao. Ndege ya Shirika la Ndege la Tanzania, Boeing 737, ilitekwa mjini Mwanza na vijana watano wa Dar es Salaam.

Huo ulikuwa ni utekaji wa kwanza wa aina yake. Kabla ya hapo kulikuwa na utekaji uliofanywa na Serik

ali ya Tanzania mara mbili tofauti. Wa kwanza ulikuwa mwaka 1972 na mwingine 1979. Lakini huu ulikuwa wa kipekee kabisa. Na ingawa ulikuwa wa kisiasa, Serikali ya Tanzania haikutaka ijulikane hivyo.

Baada ya maagano na ndugu, jamaa na marafiki, abiria walipanda katika ndege ya Shirika la Ndege la Tanzania iliyokuwa na  jina la Kilimanjaro, Boeing 737, kwenye uwanja wa ndege wa Mwanza, Ijumaa ya  Februari 26, 1982, saa 11 jioni.

Uwanja wa ndege wa Mwanza ulikuwa na sifa mbaya kwa sababu haukuwa na usalama kiasi kwamba baadhi ya marubani walikuwa wakiutaja kama ‘kituo cha basi.’

Makundi yaliyokuwa uwanjani hapo yalikuwa ya kawaida kama ya siku zote kwa wasafiri wa kwenda Dar es Salaam. Wasafiri wengi walikuwa ni Wahindi, Waarabu na Waafrika wachache. Ingawa mambo yote yalionekana kuwa ya kawaida, jambo dogo liliifanya safari hiyo isiwe ya kawaida.

Ndege ya Kilimanjaro ilipaa angani kutoka uwanjani hapo saa 11.20 jioni ya siku hiyo kwa kile kilichotazamiwa kuwa ni safari ya dakika 90 - maili 500, kutoka Mwanza hadi Dar es Salaam.

Lakini ikageuka kuwa safari ya juma zima - maili 9,500 - na kwa wakati mwingi abiria wa ndege wakisafiri ‘chini ya mtutu wa bunduki’ kabla ya kuwasili Dar es Salaam.

Dakika tano tu baada ya ndege kupaa angani, vijana wanne walisimama ghafla kwa wakati mmoja. Mmoja wao alijipenyeza ghafla katika chumba cha rubani, halafu akaelekeza ‘bastola’ yake kwenye kichwa cha mmoja wa marubani wa ndege hiyo, Kapteni Deo Mazula, na kumtaka awapeleke kwenye Uwanja wa Ndege wa Jomo Kenyatta mjini Nairobi.

Baadaye ilikuja kujulikana kuwa majina ya watekaji wale ni Musa Memba (25), Mohamed Ali Abdallah (26) na ndugu yake Abdallah Ali Abdallah (22), Mohamed Tahir Ahmed (21) na Yassin Memba (21). Kiongozi wao alikuwa Musa Memba.

Wakati huo huo, watekaji nyara wengine, huku wakipunga ‘bastola’ zilizotengenezwa kwa vigogo vya miti na ‘mabomu’ ya kutupwa kwa mkono, waliwatangazia abiria kuwa wao ni viongozi wa ‘Vijana wa Harakati za Mapinduzi Tanzania’  na kwamba shabaha yao ni “kuhakikisha kuwa Rais Julius Nyerere anajiuzulu.”

Wakati hayo yakitokea, Rais wa Tanzania waliyemtaka ajiuzulu, Mwalimu Julius Nyerere, alikuwa Ikulu mjini Dar es Salaam akijiandaa kurudi nyumbani baada ya kupokea risala kutoka kwa Chipukizi nchini waliomwahidi kuwa “Tutaendelea kuwa watiifu, wakakamavu na wenye bidii kwa kuwa tunafahamu mchango wetu unahitajika sana katika ujenzi wa nchi.”

Mpaka wakati anaondoka kwenda nyumbani kwake, Msasani, akiwa amefurahishwa na risala aliyosomewa na Mwenyekiti wa Taifa wa Chipukizi, Frank Uhahula (15) wa darasa la saba katika Sule ya Mingi ya Tumbi, Kibaha katika mkoa wa Pwani, Mwalimu Nyerere hakuwa amejua kilichotokea upande mwingine wa nchi -Mwanza.

Watekaji nyara hao waliwaamuru abiria wote wakae kimya kwenye viti vyao na kufumba macho yao na, kwa sababu ambazo hazikujulikana lakini za kustaajabisha, waliwalazimisha watumishi kuzima viyoyozi vya ndege. Wakati hali ya hewa katika ndege hiyo ilipoanza kuwa nzito na kukaribia kutovumilika tena, ndege hiyo ilitua mjini Nairobi kwenye Uwanja wa Ndege wa Jomo Kenyatta.

Lakini katika kipindi cha dakika kadhaa baadaye, Rais Nyerere alipewa taarifa za kutekwa kwa ndege hiyo na kuambiwa kwamba tayari ilishatua Nairobi, Kenya. Waziri wa Mawasiliano na Uchukuzi, John Samuel Malecela, ambaye aliteuliwa rasmi kushughulikia utekaji huo, alitumwa kwenda Nairobi kushughulikia tatizo hilo. Mwalimu Nyerere alitaka kuwa na hakika kwamba Serikali ya Kenya haingeruhusu ndege hiyo iondoke Nairobi.

Wakati huo huo polisi wa Kenya wakifunga uwanja wa Ndege wa Kenyatta, na wanajeshi walisambazwa uwanjani hapo. Waziri wa Mambo ya Nje wa Kenya, Robert Ouko, alikuwa uwanjani hapo akitokea Addis Ababa, Ethiopia, wakati ndege ya Tanzania ilipotua.

Alipopewa habari za yaliyotokea, Dk Ouko hakusita, alikwenda kwenye chumba cha kuongozea ndege kujaribu kushughulikia jambo hilo. Akizungumza kupitia katika redio ya ndege hiyo, mmoja wa watekaji wa ndege hiyo alijitambulisha kwa jina la Luteni Wami, ofisa wa Jeshi la Wananchi wa Tanzania.

Alisema kuwa ni lazima Rais Nyerere ajiuzulu vinginevyo ndege hiyo italipuliwa. Dk Ouko alijaribu kujadiliana na mtekaji huyo, lakini alijibiwa: “Tayari nimeshaua abiria watatu na nitaendelea kuwaua wengine zaidi.”

Dk Ouko alistushwa na kauli hiyo. Ilimbidi amsihi  mtekaji huyo akimwambia, “Usiendelee kuua zaidi.” Lakini ukweli wa mambo ni kwamba hakuna mauaji yoyote yaliyokuwa yametokea mpaka wakati huo.

Kupitia mawasiliano yao ya redio ya upepo, mtekaji huyo alimwambia Waziri Ouko hivi:  “Sasa namuua huyu rubani.” Rubani mwingine aliyekuwa akisaidiana na Kepteni Deo Mazula ni Oscar Mwamwaja (kuna vyombo vingine vya habari vya Ulaya vilimtaja kwa jina la Mwangala Jotham).

Lakini Dk Ouko akamjibu kwa kumwambia kuwa huo utakuwa ujinga kwa sababu “…rubani huyo atahitajika kuirusha ndege hiyo kwenda kwingineko.” Mtekaji huyo akajibu: “N’naweza kuendesha ndege hii mwenyewe. Mimi ni luteni wa anga.”

Watekaji hao walitaka ndege hiyo ijazwe mafuta kwa ajili ya safari ya kwenda Saudi Arabia. Akiwa hana lingine la kufanya, Waziri Ouko alikubaliana na matakwa hayo.

Wakati huo huo katika mji wa Dar es Salaam, kumbukumbu za kijeshi zilianza kuchunguzwa kutafuta jina la Luteni Wami. Jina hilo halikupatikana popote. Wala hakukuwa na cheo chochote cha uluteni wa anga katika jeshi la Tanzania.

Ni kitu gani kiliendelea baada ya hapo? Fuatilia toleo lijalo.

CHANZO: kutoka katika vyanzo mbalimbali katika mtandao