HISTORIA FUPI YA JESHI LA NATO

 The North Atlantic Treaty Organisation au Mkataba- (Muungano) wa Atlantiki ya Kaskazini kwa kifupi 'NATO',ambayo kwa jina lingine huitwa North Atlantic Alliance, ni Muungano wa Kijeshi baina ya Serikali mbali mbali zinazopatikana upande wa Atlantiki ya Kaskazini.Serikali hizo au wanachama hao walisaini mkataba tarehe 4,Aprili mwaka 1949 ni miaka 4 tu ilikuwa imepita baada ya kuisha vita vya pili vya Dunia kufuatia Mlipuko "mabomu ya  Nuclear" nchini  Japan ambapo japani hawatakaa na kusahau shambulizi hilo lililotekelezwa na Marekani.Nchi hizo zinazounda Muungano huo zinakwenda kwa jina la NATO na  makao makuu yake  ni Brussels,Ubelgiji. Mkataba huu lengo lake ni kuunda 'mfumo wa Ulinzi wa pamoja' ambapo wanachama wake walikubaliana kuwa na ulinzi wa pamoja ili kukabiliana na mashambulizi yoyote yale yatakayojitokeza dhidi ya wanachama wa NATO.

Mkataba huo ulisainiwa katika mji Washington D.C, tarehe 4-Aprili-1949 na kuridhiwa na Marekani mwezi wa Agosti.

 Katibu Mkuu wa kwanza wa NATO alijulikana kama Bwana Ismay.Na katibu Mkuu wa sasa wa NATO ni Bwana Anders Fogh Rasmussen.

(

Wanachama wa NATO ni zaidi ya nchi 27 wakiwemo Marekani, Uingereza, Ufaransa, na German. Sehemu ya Matumizi ya "ulinzi wa -kijeshi- duniani" yanayotolea na majeshi ya Muungano wa Atlantiki ya Kaskazini (NATO) ni asilimi 70%.Marekani peke yake sehemu  ya matumizi ya ulinzi wa kijeshi inayotoa ni jumla ya asilimia 43%  kati ya hizo 70% .Uingereza,Ufaransa,Ujerumani,na Italia zinatoa asilimia 15%.Na wanachama wengine waliobakia wanatoa asilimia 12% za ulizni.Muungano wa Atlantiki ya Kaskazini  au NATO , tangu kuundwa kwake hadi leo hii, umeweza kufanya 'Operesheni za uvamizi' wa mataifa mengine kama ifuatavyo :

-Operesheni ya kijeshi ya NATO na ambayo ni ya kwanza tangu kuundwa kwa NATO ni ile ya Yugoslavia mbayo ilianza rasmi Juni mwaka 1993 hadi Oktoba mwaka 1996.Vita hii dhidi ya Jamhuri ya Yugoslavia iliambatana na vikwazo vya kiuchumi  pamoja na vikwazo vya -ununuzi wa- silaha.Operation nyingine dhidi ya Yugoslavia ilikuwa tarehe 24 Machi mwaka 1999 ambapo mashambulizi ya ndege za kivita yalidumu kwa muda wa wiki 11.

-Operesheni nyingine ilifanyika nchini Afghanistan na ambayo leo hii bado moto wake unaendelea kuwaka, operesheni hii inaonekana kuwa ngumu zaidi kuliko Operesheni zote walizokutana nazo Wanachama wa NATO!.Operesheni hii chanzo chake ilikuwa ni kufuatia mashambulizi ya Kigaidi ya tarehe 9-septemba mjini Washington ambayo ndio yaliyosababisha leo hii NATO kuwepo   Afghanistan.

Nchi hii ya Afghanistan ni nchi yenye mapango na milima mingi sana na huko ndiko Wataliban -wanaojiita au wanaojulikana kama watu wenye imani kali -wanakoseti makambi yao ya kigaidi ! ,hali hiyo ya kijiografia ya nchi hii imewakanganya sana wanachama wa NATO maana kama si milima,basi  Operesheni hii umri wake ungelikuwa mfupi zaidi na kuisha haraka, lakini  Watalibani hawa inaonekana hawapigiki, na ili kuwapata walipojichimbia inabidi utumie silaha kali sana na muhimu sana kama hii aliyonayo commando huyu anayejaribu  kutafuta ili kujua wasumbufu hawa wako kona ipi !.

-Operation nyingine ni ile ya Ghuba ya Aden na Bahari ya Hindi ambayo ilianzishwa mwaka tarehe 17-agosti-mwaka 2009 ili kuwakandamiza Maharamia wa Somalia ambao wanazinyima meli za kibiashara uhuru wa kupita katika bahari hizo.

*Operesheni nyingine ya nne ni mwaka 2011 nchini Libya dhidi ya kiongozi wa kiimla Muammar Ghadafi.

Operasheni hii chanzo chake ni uasi wa walibya ulioanza mwaka 2011 nchini Libya,ambapo wapinzania wa serikali ya Libya au wapinzani wa Muammar Ghadafi waliamua kumtolea uvivu Ghadafi kwa kuandamana na kumtaka ajiuzuru na kuwaachia nchi yao,Hali hii ilizua vita kati ya wapinzani na vikosi vitiifu alivyoviunda Ghadaf ili kulinda mapinduzi ya Libya. Baada ya mapigano kati ya  Majeshi ya wanamapinduzi na majeshi ya Ghadafi kupamba moto na raia wengi kupoteza maisha yao wakati bado walikuwa wakitaka kuishi, na baada ya hasara kubwa ya mapigano hayo kutokea,Umoja wa Mataifa ya Balaza la Usalama mnamo mwezi wa Machi tarehe 17 mwaka wa 2011 ukiongozwa na kifungu cha sheria ya mwaka 1973,uliamua kutoa amri ya kusitisha mapigano hayo na kuyataka majeshi ya Ghadafi yalinde raia wake na sio kuua raia wake.pia Baraza lilipitisha Azimio lililopiga marufu ndege za ghadafi kuruka juu ya anga la Libya.Azimio hilo lililenga kuwalinda raia wa Libya waliokuwa wakisumbuliwa na kuuliwa na ndege hizo za ghadafi.

Lakini amri hii iliyotolewa na Balaza la Usalama la Kimataifa haikusikilizwa wala kufanyiwa kazi bali mapigano ndio yakazidi kupamba moto zaidi !. Baada ya Ghadafi kuonyesha kutoheshimu maamuzi ya baraza la usalama ambalo lilimtaka asitishe vita dhidi ya raia wake na akakaidi, ndipo ule Muungano wa Atlantiki ya Kaskazini (NATO) ulipotumia fursa hiyo kuivamia Libya kwa kisingizio cha kuwalinda raia wa Libya wanaouliwa na majeshi ya Ghadafi, lakini kabla ya kuivamia Libya kwanza walianza kwa kumzuia na kumuonya Ghadafi kwa  kumuonyesha 'taa nyekundu' iliyoashiria marufuku ndege zake za kivita kuruka juu ya anga la Libya.

Muda mfupi baadae wanachama wa NATO baada ya kuona Ghadafi haonyeki , ndipo walipo amua kukubaliana kuiongezea Libya  vikwazo vya ununuzi wa silaha, hiyo haikutosha wakaamua kufanya Operesheni ya pamoja ya ulinzi wa anga la Libya hasa baada ya kuona Ghadafi anaendelea kulitumia anga kutoa mashambulizi kwa wapinzani wake.

Wanachama wa NATO waliamua kutoa meli za kivita zilizobeba silaha za kivita, nyambizi na zananyingine za  kivita pamoja na ndege za kivita ili kujiweka tayari kuelekeza mashambulizi yao ya pamoja nchi Libya na hasa lengo lao kubwa likiwa ni kulinda anga la Libya lisitumike dhidi ya wapinzani wanaodai demokrasia, na ili kuzuia mamluki na maaskari wa kukodiwa kutoka nchi jirani zinazoizunguka Libya, ambapo  walikuwa wakiingia Libya kupigana kwa ajili ya maslahi ya Muammal Ghadafi lakini pia nawao wakipokea ujira mnono kwa kazi hiyo.

sehemu aliyouawa kanali Gadafi

Nchi za kwanza kuingia Libya kwa ajili ya operesheni hiyo ni Marekani,Uingereza,Kanada na nyingine zikiongozwa na Ufaransa.Ziliweza kujitanua katika anga la Libya bila wasi wasi na kushusha majumba kadhaa ya serikali ya Libya  na ya wananchi wa kawaida,yaliweza kuua raia wengi zaidi , yaliweza kulenga sehemu muhimu za kijeshi na kubomoa bomoa sehemu nyeti za kiuchumi, na kuleta hasara kubwa.

Hatua hiyo ilijaribu kupunguza nguvu za majeshi yanayomtii Ghadafi na hapo wapinzani wanamapinduzi wakapata fursa ya kusonga mbele na kuteka miji kadhaa iliyokuwa chini ya uthibiti wa serikali ya Ghadafi,maana upinzani waliokuwa wakikabiliana nao kutoka kwa majeshi ya Ghadafi hasa baada ya kushindwa kulitumia anga kushambulia, ulikuwa hafifu sana.

(Wapinzani wa Ghadafi na wanamapinduzi wa Libya wakishangilia kwa kuukomboa Mkoa wa Benghazi -Machi 21,2011.)

Hali hiyo ilimghadhabisha sana ghadafi akanuna na kuapa kulipiza kisasi na hizi ni picha zake zikidhihirisha ghaddhabu zake !.

( Gaddafi wants 'revenge).

Tarehe 24 mwezi wa Machi , NATO 'ilikubali' kuchukua uthibiti wa eneo rasmi ili kuongoza operesheni iliyokwenda kwa ajina la "No-fly zone"  'Hakuna kuruka juu ya anga'.Hivyo majukumu ya ule muungano wa mwanzo uliokuwa chini ya uongozi wa ufaransa,NATO ikakubali kuyabeba kwa maana nyingine NATO akawa ndiye kiongozi wa operesheni hiyo ili kutekeleza 'azimio la baraza la usalama' nchini Libya na sio tena Ufaransa kama nchi inayojitegemea.

NATO -baada ya kukubali kubeba majukumu-ilianza rasmi kutekeleza operesheni hiyo ya jeshi la anga tarehe 27 machi 2011,

huku nchi kadhaa za kiislaam zikihaidi kujiunga na NATO katika operesheni hiyo dhidi ya Libya ambapo zilizoonyesha kuwa mstari wa mbele kutekeleza ahadi hiyo ni pamoja na Qatar na Falme za Kiarabu au "United Arab Emirates". Qatari inashiriki kwa kuchangia au kwa kutoa ndege sita za kivita zinazokwenda kwa jina la 'Mirage 2000-5EDA fighter jets'na kutoa ndege moja kijeshi ya usafirishaji inayoitwa C-17,wao ndege hii huiita:'C-17 military transport aircraft'.Na hii ni katika kuchangia kutekeleza ile 'marufuku' ya urukaji wa ndege juu ya anga la Libya kwa mujibu wa azimio la Balaza la Usalama la Kimataifa.Falme za Kiarabu au United Arab Emerates wao wamekwisha tuma ndege za kivita sita zinazoitwa:F-16 Falcon na nyingine sita zinazoitwa: "Mirage 2000 fighter jets " ili kujiunga na Operesheni hiyo ya kijeshi.Ndege hizo za Emirates zilitumwa tarehe 24 machi,2011.

Marekani imepeleka kikosi cha majini,meli za kivita 11,manowari kadhaa,makombora kadhaa,na masiha mengine mazito mazito kama vile The gui-missile Destroyers,USS Barry na USS Stout pamoja na USS Sranton, hawakusahau pia kupeleka meli inayoitwa:'The amphibious command ship' na 'USS Mount Whitney'.Wameongeza zaidi kwa kupeleka silaha zinazoitwa:B-2 Stealth Bombers,AV-8B Harrier II kwa ajili ya mashambulizi ya ardhini ikiwa yatahitajika,EA-18 ,F-15,na F-16 pamoja na wanajeshi kadhaa waliokwisha tumwa kujiunga katika Operesheni hiyo dhidi ya  Libya.

(B-2  ya Marekani ikijiandaa ku-Land ili-kupumzika baada ya kutoa dozi ya kubomoa huko-Libya).

( USAF C-17A).

Italy nayo inashiriki kwa kutoa ndege za kivita na silaha nyingine,pia imetoa Bases (au Maeneo) nyingi zaidi kuliko nchi nyingine zilizoshiri katika operesheni hii,na hii ni  kwa ajili ya "kuhifadhia zana za kivita na ndege za kivita".maeneo hayo yanayoitwa: "Italian airbase" ni haya yafuatayo:

Kuwait na Jordan nazo  zitatoa "Mchango wa vifaa" kwa mujibu wa kauli ya Waziri Mkuu wa Uingereza David Cameroon.

(Kuwaiti Mirage 2000C -fighter -aircraft).

 German hiyo haitaki na imekataa kushiriki katika Operesheni hiyo dhidi ya Libya na imetaka majeshi yote ya NATO kuondoka katika bahari ya Mediteranian na kuachana na operesheni hiyo dhidi ya Libya.China na Rushia pia zimepinga operesheni hiyo na kutaka vita isimamishe mara moja kabla damu ya walibya  kumwagiza zaidi na vita kuwa mbaya zaidi wakitahadharisha Libya isijekugeuka na kuwa kama Iraq na Afghanistan.

 Uturuki nayo itashiriki katika operesheni hii ya NATO kwa kutoa meri tano na Manowari moja iliki kutekeleza vikwazo vya silaha vilivyowekwa dhidi ya Libya.Lakini bado inafanya uchunguzi zaidi wa vita hii na inatoa wito kwa Ghadafi ajiudhuru ili kuepusha mauaji. Operesheni hii bado inaendelea na mapigano nchini libya kati ya wanamapinduzi na wanakupinduliwa bado pia yanaendelea.

Operesheni hii ya NATO imezidisha kasi ya mauaji kuliko hata kabla ya operesheni!,hii ni kwa mujibu wa uchambuzi wa wataalamu wa masuala ya kivita na wasomi mbali mbali wa dunia pampja na nchi kadhaa zinazosisitiza migoro ya nchi kama hiyo itatuliwe kwa njia ya mazungumzo nasio mtutu.Lakini kwa kuwa hatumiriki elimu ya ghaibu,ngoja tusubirie hatima ya nchi hii itakuwaje ili tukamilishe historia ya operesheni hii ya NATO kama historia ya operesheni zake nyingine ilivyokamilika.

Tunawaombea walibya mafanikio na wapate utulivu katika nchi yao.Mungu ibariki Africa,Mungu ibariki Libya.

Karibu kukubatacamp.